„Mieczysław Paluch — Człowiek, Powstaniec, Dowódca — Powstanie Wielkopolskie, Powstania Śląskie, Wyspa Wężów” – historia walki o niepodległość ojczyzny.

FILM

 

Mieczysław Paluch
(urodzony 10 grudnia 1888 w Trzemżalu koło Trzemeszna, zmarł 18 lipca 1942 na Wyspie Wężów – Rothesay, Szkocja)

Major Wojska Polskiego – jeden z najważniejszych bohaterów Powstań Narodowych – Wielkopolskiego i Śląskich, Kawaler Orderu Virtuti Militari kl. V, Krzyża Niepodległości z Mieczami, Orderu Odrodzenia Polski kl. IV, Złotego Krzyża Zasługi, Gwiazdy Śląskiej … ale jednak do dziś, nie przyznano mu Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego.

Realizacja filmu o Mieczysławie Paluchu była zdarzeniem koniecznym. Film jest kolejną próbą przypomnienia postaci, która z jakichś trudnych do zrozumienia powodów, była pomijana i zapomniana. Jeśli nie szanujemy swoich przeszłych bohaterów, to nikt dziś, nie uszanuje nas i naszych działań. Umniejszając też efekty pracy postaci takich jak Mieczysław Paluch, dopuszczamy do marginalizowania wielu innych ważnych treści wynikających z czynów ludzi, Powstańców, którzy doprowadzili do odzyskania przez Polskę Niepodległości. W konsekwencji traktuje się Powstanie Wielkopolskie czy serię Powstań Śląskich, jako wydarzenia drugoplanowe naszej historii … a to przecież dzięki tym Powstaniom Narodowym, Polska już chwilę po odrodzeniu, mogła pokonać bolszewików oraz stać się nowoczesnym i silnym gospodarczo państwem międzywojennej Europy.

Dziś Mieczysława Palucha ciągle nie ma na liście bohaterów wyczytywanych jednym tchem podczas apeli poległych. Często nawet poddaje się w wątpliwość Jego zasługi, bo za mało jest dokumentów potwierdzających Jego rzeczywiste czyny. Jest to jednak nieprawda, w świetle istniejących i odkrywanych wciąż nowych źródeł historycznych. W czasie Powstania Wielkopolskiego, Mieczysław Paluch był bohaterem pierwszego planu. Miał swoją jasno określoną wizję i ją zrealizował. Wtedy, wykorzystano jego energię, zdolności, a potem w wyniku różnych decyzji, odsunięto na dalszy plan. Na Śląsku zaś, nikt teraz o nim nie pamięta. Wiemy jednak, że został tam oddelegowanym na prośby Korfantego. Wywiad Wojska Polskiego donosił, że w rękach Palucha, skupione było kierownictwo POW i aprowizacji. Powszechnie uznanymi bohaterami są jednak inni, często równie zasłużeni, ale Palucha obok nich nie ma.

M. Paluch – w swoich czasach – był trudny w codziennej współpracy. Nie nadawał się do uprawiania zawiłej polityki. Był chłopem, był “rasowym” powstańcem, który w regularnym wojsku, zachowywał się bardzo “niesfornie”. On jako zwycięzca spod Ławicy, Szubina i Kcyni, miał prawo zgrzeszyć pychą i sądzić o sobie więcej, niż sądzić należy. Co innym przeszło bezkarnie, jego skazało na zapomnienie. Pomijano go za czasów PRL-u, bo przystąpił do ruchu sanacyjnego przed wojną. W czasie II wojny zaś, został zesłańcem “wyspy wężów” i tam zmarł. Dla nas zaś, zainteresowanych dziś historią, dowódcą Powstania Wielkopolskiego jest Stanisław Taczak. Człowiek, który nie wpłynął znacząco na przebieg wydarzeń, które określamy Powstaniem Wielkopolskim … no, może poza tym, że przyjął na siebie ciężar bycia bohaterem i dowódcą. W latach 80-tych zaś, jak trumna z Jego prochami przyleciała samolotem wojskowym do Poznania, to było wielkie wydarzenie. Asysta wojskowa, pochód ludności, relacje wielogodzinne w telewizji i w radio, a potem ceremonialny pochówek na cmentarzu zasłużonych Wielkopolan.
A Paluch ? – ciągle leży na obczyźnie. Na szkockiej wyspie jakby zapomnianej kiedyś przez Boga. W miejscu pohańbienia polskich oficerów – przeciwników politycznych gen. Władysława Sikorskiego. Powszechnie ukutej wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim, nie zmieniły jeszcze, pojawiające się co jakiś czas, nowe prace historyczne tworzone przez zniecierpliwionych pasjonatów historii, czy regionalistów. Z historyków zawodowych, tylko kilku kontynuuje badania … a jest jeszcze co czytać, co sprawdzać, co analizować. Są jeszcze w Polsce, zbiory archiwalne, jakby nietknięte jeszcze ręką specjalistów, poszukujących dogłębnej wiedzy o naszym Powstaniu. Nasz film, niech będzie więc manifestem, po raz kolejny, przypomnienia najważniejszego wydarzeń i bohaterów Powstań Narodowych – Wielkopolskiego oraz Powstań na Śląsku. Tam poza Paluchem walczyło wielu wielkopolan – i oni też proszą o przypomnienie.

Film prezentuje chronologię najważniejszych wydarzeń, materiały ikonograficzne i wypowiedzi historyków. Ma być filmem dokumentalnym, pokazującym wybrane, możliwie do unaocznienia zasługi Mieczysława Palucha z komentarzem znawców. Film ten, dobrze by sie stało, gdyby stał się inspiracją do dalszych badań. Przyczynkiem popularno-naukowym i edukacyjnym. Chcemy by, był kolejną próbą “wskrzeszenia” w świadomości powszechnej, jednego z najważniejszych bohaterów polskich z czasów odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Przypominamy, że Mieczysław Paluch, był sprawcą wydarzeń, dzięki którym Narodowe Powstanie Wielkopolskie było zwycięskie, a drugie i trzecie Powstania Śląskie zakończyły się sukcesem Polaków.

W filmie wykorzystano:

materiały archiwalne ze zbiorów:
Biblioteki Uniwersyteckiej UAM
Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, oddziału Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu
Biblioteki Kórnickiej PAN
Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny
Centralnego Archiwum Wojskowego
Federacji Bibliotek Cyfrowych
Muzeum Zamkowego w Pszczynie
Browaru Książęcego w Tychach
Biblioteki Publicznej w Trzemesznie
Gimnazjum w Trzemesznie
inscenizacje z filmu „Batalia o Śląsk” reż. L. Myczka, M. Pawełczak
muzykę ze zbiorów:
Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu
Towarzystwa im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu

 

Scenariusz: Janusz Sidor
Reżyseria: Janusz Sidor
Zdjęcia: Mirosław Basaj, Rafał Cielek, Sylwester Koral
Dźwięk: Urszula Rybak

Fotografie i mapy: ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej UAM, Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 Oddziału Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu, Biblioteki Kórnickiej PAN, Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny, Centralnego Archiwum Wojskowego, Federacji Bibliotek Cyfrowych, Muzeum Zamkowego w Pszczynie, Browaru Książęcego w Tychach, Biblioteki Publicznej w Trzemesznie, Gimnazjum w Trzemesznie

Fragmenty filmu: „Batalia o Śląsk” reż. L. Myczka, M. Pawełczak 

Grafika: Adam Draber

Oprawa muzyczna: Janusz Sidor
Muzyka: ze zbiorów Towarzystwa Muzycznego im. H. Wieniawskiego w Poznaniu oraz Towarzystwa im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu

Montaż: Adam Draber

Producent: Alina Mackiewicz

Lokalizacja: Poznań, Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny, Browar Książęcy w Tychach

Producent wykonawczy: Sidma na zlecenie Fundacji Rozwoju Miasta Poznania

Rok produkcji: 2015

Zdjęcia wykonano: sierpień – październik 2015

Czas trwania: 47 min

Dofinansowanie: Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Fundacja Rozwoju Miasta Poznania